Εάν είστε φυσικό πρόσωπο που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα, έχετε συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας σας και αποκτάτε πραγματικό ή τεκμαρτό¹ εισόδημα , ανεξάρτητα από το αν είστε εξαρτώμενο μέλος ή όχι, τότε υποχρεούστε να υποβάλλετε κάθε έτος δήλωση φορολογίας εισοδήματος μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE επιλέγοντας: «Φορολογικές υπηρεσίες» → «Εισόδημα» → «Δήλωση φορολογίας εισοδήματος Φ.Π.(Ε1-Ε2-Ε3)». Αντίστοιχη υποχρέωση έχουν και οι φορολογούμενοι που έχουν κάνει έναρξη εργασιών ατομικής επιχείρησης. 

Περισσότερες πληροφορίες για την συγκεκριμένη υποχρέωση θα βρείτε στον σύνδεσμο Δήλωση φορολογίας εισοδήματος Φ.Π.(Ε1-Ε2-Ε3)  στις: 

1. Οδηγίες για τη συμπλήρωση δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων.
2. Συχνές ερωτήσεις-απαντήσεις για τη δήλωση, την  υποβολή της,  καθώς και για την επιβολή ή μη φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.

[1] Τεκμαρτό Εισόδημα: Το εισόδημα που υπολογίζεται με βάση αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου και των εξαρτώμενων μελών του, όπως ορίζονται στον νόμο και φορολογείται όταν είναι υψηλότερο από το συνολικό πραγματικό εισόδημά του

Εφόσον έχετε αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 80% και το εισόδημά σας προκύπτει από μισθωτή εργασία, συντάξεις και πάγια αντιμισθία, τότε έχετε πλήρη απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος.

Προσοχή!
Απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος δεν σημαίνει απαλλαγή από την υποχρέωση συμπλήρωσης του εντύπου Ε1 και υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Οι κωδικοί του εντύπου Ε1 που πρέπει να συμπληρώσετε στην περίπτωση αυτή βρίσκονται στον Πίνακα 2. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.

Σημαντικό!
Η απαλλαγή που χορηγείται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80% ισχύει για τα εισοδήματα αυτά που αποκτώνται είτε από φορολογικό κάτοικο Ελλάδος είτε από φορολογικό κάτοικο αλλοδαπής που αποκτά εισόδημα στην Ελλάδα και παρουσιάζει αναπηρία σε ποσοστό 80% και άνω, εφόσον προσκομίζονται τα οριζόμενα δικαιολογητικά.

Η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος ισχύει, επίσης, στις παρακάτω κατηγορίες εισοδήματος:

• Σύνταξη που καταβάλλεται σε ανάπηρους πολέμου και σε θύματα ή οικογένειες θυμάτων πολέμου, καθώς και σε ανάπηρους ειρηνικής περιόδου, στρατιωτικούς γενικά, που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους ή τις οικογένειές τους.
• Αμοιβές που καταβάλλει η Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών (V.D.Μ.F.Κ.) στα μέλη της, ζωγράφους με το πόδι και το στόμα, οι οποίοι είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, αποκλειστικά για την εργασία της ζωγραφικής που αμείβεται από την ως άνω Ένωση με συνάλλαγμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:   Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) από 01.01.2019 και εξής, ως προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία, δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος. 

Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες, ανεξαρτήτως του φορέα που τα χορηγεί από την 01.01.2022, δεν αποτελούν εισόδημα (άρθ. 169 ν.4972/2022). 

Τα ανωτέρω δεν φορολογούνται και δεν υπάγονται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν.4172/2013. Τα εν λόγω ποσά μπορούν να καλύψουν τεκμήρια και να αναγραφούν στους κωδικούς 781-782 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Σχετικές οι Ε2105/2019 και Ε2077/2020).   
 

Εάν ανήκετε στην κατηγορία ατόμων με αναπηρία κάθε μορφής από 80% και άνω, τότε εξαιρείστε από την επιβολή της εισφοράς αλληλεγγύης. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:: Αυτή η απαλλαγή ισχύει για εισοδήματα από 01/01/2020. Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν.4172/2013, καταργείται για όλα ανεξαιρέτως τα εισοδήματα που αποκτώνται από την 01.01.2023 και εφεξής (άρθρο 177 ν.4972/2022).

Εάν εσείς ή ο/η σύζυγός σας ή τα εξαρτώμενα μέλη έχετε αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 67%, τότε έχετε πρόσθετη μείωση κατά 200 ευρώ στον φόρο που θα προκύψει από την φορολογική σας δήλωση, ανεξάρτητα από την κατηγορία εισοδήματος. 

Οι κωδικοί του εντύπου Ε1 που πρέπει να συμπληρώσετε στην περίπτωση αυτή βρίσκονται στον Πίνακα 3. ΜΕΙΩΣΗ ΦΟΡΟΥ ΛΟΓΩ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ. 

Η συγκεκριμένη μείωση στον φόρο κατά 200 ευρώ ισχύει και για:

• Ανάπηρους αξιωματικούς, οπλίτες από πολεμική αιτία, καθώς και θύματα πολέμου εφόσον προσκομιστούν τα ενημερωτικά σημειώματα πληρωμής της σύνταξής τους, στα οποία αναγράφεται ο αριθμός μητρώου της σύνταξης, ο οποίος πρέπει να αρχίζει από 3 ή 4.
• Αξιωματικούς που υπέστησαν τραύμα ή νόσημα, που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο, εφόσον προσκομιστεί βεβαίωση της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας που τους χορηγεί τις αποδοχές τους.
• Θύματα τρομοκρατικών ενεργειών εφόσον προσκομιστεί βεβαίωση από τον οικείο συνταξιοδοτικό φορέα ότι ο φορολογούμενος έχει αναγνωριστεί ως θύμα τρομοκρατικής ενέργειας και συνταξιοδοτείται για τον λόγο αυτό, βάσει του οικείου νομοθετικού πλαισίου, όπως ισχύει κάθε φορά.
   

Ορισμός

Υπόχρεοι σε καταβολή ετήσιου τέλους επιτηδεύματος είναι οι επιτηδευματίες, φυσικά και νομικά πρόσωπα και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα εφόσον τηρούν βιβλία με το απλογραφικό ή το διπλογραφικό σύστημα. 
Εάν ανήκετε στην κατηγορία ατόμων με αναπηρία από 80% και άνω και είστε ελεύθερος επαγγελματίας ή έχετε ατομική επιχείρηση, τότε εξαιρείστε από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος.

Εάν ανήκετε στην κατηγορία ατόμων με αναπηρία από 80% και άνω, τότε δεν έχετε την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής (π.χ. πληρωμή με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, πληρωμή μέσω λογαριασμού κ.α.), προκειμένου να κατοχυρώσετε την έκπτωση φόρου

Τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία ονομάζονται πλέον «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης», είναι ποσά τα οποία, αντιπροσωπεύουν τις ελάχιστες ετήσιες δαπάνες χρήσης και συντήρησης περιουσιακών στοιχείων, όπως κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη και πισίνες, αλλά και ποσά που, αντιπροσωπεύουν τα ελάχιστα ετήσια έξοδα του φορολογούμενου για την ατομική του συντήρηση.
Από αυτά εξαιρούνται:

• Ως δαπάνη διαβίωσης το Επιβατικό αυτοκίνητο Ιδιωτικής Χρήσης αναπήρου που απαλλάσσεται από τέλη κυκλοφορίας.
• Ως προς την αγορά τους επιβατικά αυτοκίνητα Ιδιωτικής Χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά ανάπηρους πάνω από 67%. Δηλαδή, εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία με ποσοστό πάνω από 67% ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους. 
• Δαπάνες για ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες.
• Δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό όταν εσείς ή πρόσωπο που συνοικεί μαζί σας και σας βαρύνει έχει αναπηρία 67% και άνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία.

Σημαντικό!   
Υποβάλετε τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος ηλεκτρονικά, συμπληρώνοντας τους κωδικούς που αντιστοιχούν στη δική σας περίπτωση. 
Εφόσον η αναπηρία (δική σας ή μέλους της οικογενείας σας) εμφανίζεται στο σύστημα της ΑΑΔΕ, τότε θα προχωρήσει η εκκαθάριση της δήλωσή σας υπολογίζοντας τις απαλλαγές και ελαφρύνσεις που δικαιούστε. 
Σε διαφορετική περίπτωση, θα ειδοποιηθείτε να αποστείλετε τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην αρμόδια ΔΟΥ, προκειμένου να τα καταχωρήσει και να μπορεί να γίνει η εκκαθάριση της δήλωσής σας με τις ανάλογες ελαφρύνσεις/απαλλαγές.
 

Για την απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση που ο φορολογούμενος λαμβάνει σύνταξη από ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης, επειδή έχει αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%), αρκεί να προσκομίζει βεβαίωση του συνταξιοδοτικού φορέα ή απόφαση συνταξιοδότησης ή απόφαση παράτασης της σύνταξης, από την οποία να προκύπτει ότι, κατόπιν ιατρικής κρίσης από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή, συνταξιοδοτήθηκε με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον ογδόντα τοις εκατό (80%), ως και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η αναπηρία αυτή. Όταν η σύνταξη αναπηρίας καθίσταται αυτοδίκαια οριστική (παρατείνεται για χρόνο αόριστο), για τους ασφαλισμένους όλων των Φορέων, Κλάδων και Τομέων Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δεν απαιτείται εκ νέου ιατρική εξέταση από αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή και για την απαλλαγή της από τον φόρο εισοδήματος απαιτείται:

1. απόφαση μονιμοποίησης της αναπηρικής σύνταξης (ή παράτασης επ’ αόριστο) από τον αρμόδιο συνταξιοδοτικό φορέα και
2. γνωμάτευση της υγειονομικής επιτροπής Αναπηρίας όλων των Φορέων, Κλάδων και Τομέων Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που τελούσε σε ισχύ κατά τη μονιμοποίηση της αναπηρικής σύνταξης, η οποία πιστοποιεί ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, είτε αυτή αφορά σε γνωμάτευση προ ΚΕ.Π.Α. Υγειονομικής Επιτροπής, είτε γνωμάτευση Υγειονομικής Επιτροπής ΚΕ.Π.Α. από 01/09/2011 και εξής (Γ23/312-30.12.2016 έγγραφο του Ι.Κ.Α.).

Στις ανωτέρω περιπτώσεις, ως αρμόδια υγειονομική επιτροπή, νοείται η υγειονομική επιτροπή οποιουδήποτε από τους Φορείς, Κλάδους και Τομείς Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθώς και εκείνη, οι γνωματεύσεις της οποίας κατά τις οικείες διατάξεις, είναι υποχρεωτικές για τον ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό φορέα που χορηγεί τη σύνταξη. Περαιτέρω, γίνεται δεκτή και η γνωμάτευση που περιέχει ιατρική κρίση ανικανότητας για κάθε εργασία με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, ενώ σε περίπτωση που η γνωμάτευση περιέχει οριστική κρίση ως προς το ποσοστό αναπηρίας ή ισχύει εφ’ όρου ζωής, διατηρεί την ισχύ της και γίνεται δεκτή ανεξαρτήτως του χρόνου έκδοσής της ή της κατάργησης της υγειονομικής επιτροπής που τη χορήγησε, δηλαδή ακόμα και όταν πρόκειται για γνωμάτευση υγειονομικής επιτροπής προ ΚΕ.Π.Α. (σχετ. η Ε.2225/2021).

Σημαντικό!   
Εάν ο φορολογούμενος διαθέτει περισσότερες από μία γνωματεύσεις αναπηρίας, του ίδιου ή διαφορετικών φορέων και ισχύουν και οι δύο μέσα στο φορολογικό έτος 2021, πιστοποιώντας διαφορετικά ποσοστά αναπηρίας, τότε λαμβάνεται υπόψη η γνωμάτευση με το υψηλότερο ποσοστό αναπηρίας. 
Σε περίπτωση που έχει εκδοθεί γνωμάτευση από δευτεροβάθμια υγειονομική επιτροπή κατισχύει της γνωμάτευσης της πρωτοβάθμιας υγειονομικής επιτροπής.

Για τη μείωση του φόρου εισοδήματος κατά διακόσια (200) ευρώ, απαιτούνται τα ακόλουθα δικαιολογητικά, από τα οποία πιστοποιείται η ιδιότητα του φορολογουμένου ή του εξαρτώμενου μέλους του που δικαιούται την εν λόγω μείωση:

• Για πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%), γνωμάτευση των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανώτατης του Στρατού Υγειονομικής Επιτροπής (Α.Σ.Υ.Ε.).
• Για την πιστοποίηση του ποσοστού αναπηρίας 67% γίνονται δεκτές, εκτός από τις γνωματεύσεις της Α.Σ.Υ.Ε. και οι γνωματεύσεις που εκδίδονται από τις υγειονομικές επιτροπές της Α.Ν.Υ.Ε., Α.Α.Υ.Ε., της Α.Υ.Ε. της Ελληνικής Αστυνομίας και της Α.Υ.Ε. του Πυροσβεστικού Σώματος, καθόσον ενώ καταργήθηκαν όλες οι Επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας που λειτουργούσαν στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, στις νομαρχίες και το Δημόσιο, οι Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές, Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή της Ελληνικής Αστυνομίας και την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή του Πυροσβεστικού Σώματος, εξακολουθούν να ασκούν τα καθήκοντά τους, για την πιστοποίηση της αναπηρίας του φορολογουμένου. 
• Οι ήδη εκδοθείσες γνωματεύσεις πριν την 01.09.2011 (ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του ΚΕ.Π.Α.) από τις υγειονομικές επιτροπές των νομαρχιών μπορούν να χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση της υπόψη φορολογικής ελάφρυνσης επ’ αόριστον, αν πρόκειται για επ’ αόριστον κρίση, ή αλλιώς μέχρι την ημερομηνία που λήγει η ισχύς τους.

ΠΡΟΣΟΧΗ!
Σε όλες τις ανωτέρω γνωματεύσεις, προκειμένου να γίνουν δεκτές, θα πρέπει να διαπιστώνεται και να βεβαιώνεται ρητά το ποσοστό της αναπηρίας του προσώπου που αφορούν, καθώς και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η εν λόγω αναπηρία, ενώ, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είναι σε ισχύ το φορολογικό έτος για το οποίο ο ενδιαφερόμενος αιτείται την εφαρμογή των οικείων διατάξεων.
Για τη μείωση του φόρου κατά διακόσια (200) ευρώ δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία.