Από την 1-7-2022 τέθηκε σε ισχύ η νομοθετική δέσμη μέτρων ΦΠΑ για το ηλεκτρονικό εμπόριο, το πεδίο εφαρμογής των οποίων καλύπτει τις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που πραγματοποιούνται από επιχειρήσεις προς ιδιώτες/καταναλωτές (συναλλαγές B2C) σε αποστολές/δέματα αξίας έως του ποσού των 150 ευρώ, (εξαιρουμένων ορισμένων κατηγοριών προϊόντων π.χ. προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης).

Συνοπτικά, οι κυριότερες αλλαγές στον τομέα των εισαγωγών αγαθών που αποτελούν αντικείμενο εξ αποστάσεως πωλήσεων (e-commerce) είναι οι εξής:

• κατάργηση της απαλλαγής ΦΠΑ για εισαγωγές αγαθών αξίας ως 22 ευρώ, ώστε όλες οι εισαγωγές αγαθών να υπόκεινται σε ΦΠΑ, ανεξαρτήτως αξίας,
• καθιέρωση δύο νέων, προαιρετικών καθεστώτων απόδοσης του ΦΠΑ κατά την εισαγωγή αγαθών αξίας έως 150 ευρώ:
  
  -  ειδικό καθεστώς εισαγωγής IOSS (Import One-Stop Shop), κατά το οποίο υπόχρεος στο φόρο είναι ο πωλητής των αγαθών και ο φόρος αποδίδεται στη μονοαπευθυντική θυρίδα one-stop shop και
  -  ειδικές ρυθμίσεις για τη δήλωση και πληρωμή του ΦΠΑ (special arrangements), όπου υπόχρεος στο φόρο είναι ο παραλήπτης του δέματος και ο φόρος αποδίδεται για λογαριασμό του στις τελωνειακές αρχές από το πρόσωπο που προσκομίζει τα αγαθά στο τελωνείο (κατά κανόνα εταιρείες διεθνούς ταχυμεταφοράς και ο φορέας παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών ΕΛΤΑ).
  Ανεξάρτητα από το ειδικό καθεστώς απόδοσης του ΦΠΑ που τυχόν επιλεγεί, τηρούνται υποχρεωτικά τελωνειακές διατυπώσεις εισαγωγής.
• θέσπιση υποχρέωσης υποβολής διασάφησης θέσης εμπορευμάτων σε ελεύθερη κυκλοφορία για κάθε αποστολή (δέμα),
• θέσπιση ενός νέου υπεραπλουστευμένου τελωνειακού παραστατικού εισαγωγής (διασάφηση Η7) με δυνατότητα υποβολής του και πριν την άφιξη των εμπορευμάτων για την επίσπευση της διαδικασίας εκτελωνισμού,
• εφαρμογή κοινών κανόνων και κοινών διαδικασιών για εταιρείες ταχυμεταφοράς και ΦΠΚΥ (ΕΛΤΑ ΑΕ),
• κατάργηση διαλογής ταχυδρομικών αντικειμένων παρουσία τελωνειακού υπαλλήλου.

Πέραν των ανωτέρω επισημαίνουμε ότι από τις ανωτέρω αλλαγές δεν επηρεάζεται η απαλλαγή από ΦΠΑ που παρέχεται με την τήρηση τελωνειακών διατυπώσεων για αποστολές αγαθών χωρίς εμπορικό χαρακτήρα από ιδιώτη προς ιδιώτη, με αξία έως 45 ευρώ.

Ειδικότερα, ως προς τη διαδικασία απόδοσης του ΦΠΑ, μετά την εισαγωγή των δύο νέων Προαιρετικών καθεστώτων, ισχύουν τα ακόλουθα:

α. IOSS (Import One-Stop Shop)

Προκειμένου να κάνει χρήση του ειδικού καθεστώτος εισαγωγής, ο πωλητής εγγράφεται στο IOSS σε ένα κ-μ και αποκτά μοναδικό ΑΦΜ/IOSS με ισχύ σε όλη την ΕΕ. Εάν ο πωλητής είναι εγκατεστημένος εκτός ΕΕ, υποχρεούται να ορίσει έναν μεσάζοντα. Ο μεσάζοντας εγγράφεται στο IOSS και αποκτά αναγνωριστικό αριθμό IOSS με το πρόθεμα IN. Στη συνέχεια, ο μεσάζοντας αποκτά για κάθε έναν εκπροσωπούμενο ΑΦΜ/IOSS με το πρόθεμα IM, με ισχύ σε όλη την ΕΕ.

Βάσει του ειδικού καθεστώτος IOSS, ο πωλητής των αγαθών ή ηλεκτρονική πλατφόρμα (οιωνεί προμηθευτής) χρεώνει, κατά τη στιγμή της πώλησης, τον αγοραστή/παραλήπτη του δέματος, με την αξία του προϊόντος και τον ΦΠΑ με τον συντελεστή που εφαρμόζεται στο κ-μ άφιξης του δέματος (κ-μ κατανάλωσης). Ο ΦΠΑ που εισπράττεται, αποδίδεται από τον πωλητή στη μονοαπευθυντική θυρίδα IOSS. Με τον τρόπο αυτό εκπληρώνεται η φορολογική υποχρέωση του παραλήπτη του δέματος και κατά την εισαγωγή οι τελωνειακές αρχές χορηγούν απαλλαγή από τον ΦΠΑ, υπό την προϋπόθεση ότι αναγράφεται ο ΑΦΜ/IOSS του πωλητή στη διασάφηση εισαγωγής και επιβεβαιώνεται η εγκυρότητα και η ισχύς του από το τελωνείο. Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο ο αριθμός IOSS του πωλητή δεν αναγράφεται στη διασάφηση εισαγωγής, ο παραλήπτης του δέματος χρεώνεται με ΦΠΑ ο οποίος καταβάλλεται στο τελωνείο εισαγωγής. Ο αγοραστής που κατέβαλε διπλά τον ΦΠΑ, μπορεί να ζητήσει την επιστροφή του ποσού αυτού από τον πωλητή ή την ηλεκτρονική πλατφόρμα.

β. Ειδικές Ρυθμίσεις (Special Arrangements)

Bάσει του καθεστώτος αυτού, υπόχρεος για την καταβολή του ΦΠΑ είναι ο παραλήπτης του δέματος. Ωστόσο, ο φόρος καταβάλλεται για λογαριασμό του παραλήπτη από το πρόσωπο που προσκομίζει τα εμπορεύματα στο τελωνείο (κατά κανόνα εταιρείες ταχυμεταφορών και πάροχοι ταχυδρομικών υπηρεσιών). Η απόδοση του φόρου πραγματοποιείται με αναβολή πληρωμής, την 16η ημέρα του επόμενου μήνα από τη βεβαίωση οφειλής, χωρίς να απαιτείται έκδοση σχετικής άδειας και σύσταση εγγύησης. Η εφαρμογή του συγκεκριμένου καθεστώτος δεν διαφοροποιείται ουσιαστικά από τις υφιστάμενες διαδικασίες απόδοσης του ΦΠΑ κατά την εισαγωγή αγαθών στις τελωνειακές αρχές.

Χρήση υπεραπλουστευμένης διασάφησης Η7

Στο πεδίο εφαρμογής της υπεραπλουστευμένης διασάφησης Η7, εμπίπτουν τα εμπορεύματα που αποστέλλονται σε αποστολές με ίδια αξία έως 150 ευρώ.

Εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της Η7:

• αγαθά που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης ή φόρο κατανάλωσης

• καινούρια μεταφορικά μέσα

• εμπορεύματα που υπόκεινται σε απαγορεύσεις και περιορισμούς

• εμπορεύματα που τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία με εφαρμογή των καθεστώτων 42 και 63 (εισαγωγή και επανεισαγωγή αγαθών με απαλλαγή ΦΠΑ και αποστολή σε άλλο κ-μ της ΕΕ)

• εμπορεύματα που υπόκεινται σε δασμούς αντιντάμπινγκ και αντισταθμιστικούς δασμούς

• εμπορεύματα τα οποία υπήχθησαν αρχικά σε καθεστώς τελωνειακής αποταμίευσης ή ελεύθερη ζώνη (η εξαίρεση δεν ισχύει για εμπορεύματα σε προσωρινή εναπόθεση ή διαμετακόμιση).

Στο πεδίο εφαρμογής εμπίπτουν και οι αποστολές από ιδιώτη προς ιδιώτη με ίδια αξία έως 150 ευρώ, μεταξύ των οποίων αυτές για τις οποίες παρέχεται απαλλαγή από δασμούς, σύμφωνα με το άρθρο 25 του Καν. 1186/2009 που αφορά στις εισαγωγές χωρίς εμπορικό χαρακτήρα.