Από τον Σεπτέμβριο του 2020, το Φορολογικό Μητρώο ενημερώνεται αυτόματα από το Μητρώο Πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών για τις ληξιαρχικές πράξεις  θανάτου που εκδίδονται από το 2013 και μετά.

Τι σημαίνει αυτό για τον φορολογούμενο; 

Αυτό σημαίνει πως, πλέον, δεν απαιτείται να υποβληθεί η σχετική δήλωση θανάτου από τους κληρονόμους στην αρμόδια ΔΟΥ.
Ταυτόχρονα, διακόπτονται οι σχέσεις του αποβιώσαντα με άλλα πρόσωπα που εμφανίζονται στο Φορολογικό Μητρώο της ΑΑΔΕ. Ειδικότερα:

• Διακόπτεται η σχέση γάμου ή συμφώνου συμβίωσης
• Μεταβάλλεται η οικογενειακή κατάσταση και διακόπτεται η σχέση του σχετιζόμενου με τον αποβιώσαντα προσώπου
• Διακόπτονται οι λοιπές σχέσεις του αποβιώσαντα με άλλους φορολογούμενους ή φυσικά πρόσωπα, όπως για παράδειγμα ο φορολογικός  εκπρόσωπος
  Επίσης, απενεργοποιούνται σε επίπεδο πρόσβασης  στις εφαρμογές του myAADE οι κωδικοί πρόσβασης του αποβιώσαντα.

Ενημερώνονται τα νομικά πρόσωπα ή οι νομικές οντότητες στις οποίες πιθανόν συμμετείχε ο αποβιώσας με οποιαδήποτε ιδιότητα (ενδεικτικά: μέλος, εταίρος, διαχειριστής, νόμιμος εκπρόσωπος), προκειμένου να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες τροποποίησης των συστατικών εγγράφων ή της εκπροσώπησής τους.

Στις παραπάνω περιπτώσεις τα συσχετιζόμενα πρόσωπα λαμβάνουν μήνυμα στην θυρίδα τους στο myAADE  για την διακοπή της συσχέτισής τους με τον αποβιώσαντα, καθώς επίσης και κατευθυντήριες οδηγίες για τις περαιτέρω ενέργειές τους. 

Η αυτόματη ενημέρωση του Φορολογικού Μητρώου συντελείται μόνο στις περιπτώσεις εκείνες για τις οποίες ο ΑΦΜ ταυτοποιείται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης.  

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε περίπτωση που η σύζυγος του αποβιώσαντα δεν έχει προσωπικούς κωδικούς στην ψηφιακή πύλη myAADE, καλείται να εκδώσει προσωπικό κλειδάριθμο, έτσι ώστε να μπορεί να τακτοποιεί στο εξής τις φορολογικές της υποθέσεις. Για περισσότερες  πληροφορίες, πατήστε εδώ.

1. Δήλωση μεταβολής ατομικών στοιχείων και σχέσεων φορολογούμενου (έντυπο Δ210)

Για να μπορέσουν οι κληρονόμοι ή οι εγγύτεροι συγγενείς να καλύψουν άλλες φορολογικές εκκρεμότητες του αποβιώσαντα ή και δικές τους που προκύπτουν από την απώλεια ζωής, θα πρέπει να ενημερώσουν το φορολογικό μητρώο με τα στοιχεία των νόμιμων κληρονόμων - εγγυτέρων συγγενών. 

Πώς θα γίνει αυτό; 
Οι κληρονόμοι ή οι εγγύτεροι συγγενείς καλούνται να υποβάλουν στο Τμήμα Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης (Μητρώο) της ΔΟΥ του αποβιώσαντα το έντυπο Δ210 Δήλωση απόδοσης ΑΦΜ και μεταβολής ατομικών στοιχείων καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, στην ψηφιακή πύλη myAADE μέσω της πλατφόρμας "Τα Αιτήματά μου", επιλέγοντας Θεματική Ομάδα “Μητρώο”, Διαδικασία “Μεταβολές στοιχείων φυσικού προσώπου” .

Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, κατά την είσοδο στην Εφαρμογή με τη χρήση των κωδικών myAADE, δεν επιτρέπεται η υποβολή αιτήματος μέσω της Εφαρμογής λόγω προβλήματος στα στοιχεία Μητρώου, εμφανίζεται ενημερωτικό μήνυμα για την εξυπηρέτηση του φορολογουμένου από την αρμόδια ΔΟΥ. 

Σε περιπτώσεις τεχνικής  αδυναμίας υποβολής του αιτήματος μέσω της Εφαρμογής, τα ανωτέρω αποστέλλονται ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς ή κατατίθενται στο γραφείο πρωτοκόλλου της ΔΟΥ.
 

Ποια δικαιολογητικά επισυνάπτονται;

• Ληξιαρχική πράξη θανάτου (εάν δεν έχει ενημερωθεί αυτόματα το φορολογικό Μητρώο)
• Πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών
• Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης εάν δεν υπάρχει διαθήκη
• Ακριβές αντίγραφο διαθήκης και πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης άλλης διαθήκης από την ήδη δημοσιευμένη 
• Σε περίπτωση δήλωσης κληρονόμων, πέραν του υποβάλλοντος, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση συναίνεσης των υπολοίπων 
• Αντίγραφο δήλωσης κληρονομιάς ως προς το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας εκάστου των κληρονόμων από την ατομική επιχείρηση του αποβιώσαντα, σε περίπτωση συνέχισης της ατομικής επιχείρησης του αποβιώσαντος από τον μοναδικό κληρονόμο ή από την Κοινωνία Κληρονόμων
• Έκθεση περί αποποίησης  στην περίπτωση μη αποδοχής κληρονομιάς 

Τα πιστοποιητικά ισχύουν και γίνονται αποδεκτά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από την έκδοσή τους. 
 

Πώς θα προμηθευτώ τα δικαιολογητικά;
Η ληξιαρχική πράξη θανάτου και το πιστοποιητικό πλησιέστερων (εγγυτέρων) συγγενών είτε εκδίδονται στην αρμόδια Υπηρεσία του Δήμου όπου ήταν εγγεγραμμένος ο αποβιώσας είτε χορηγούνται ηλεκτρονικά από τη διαδικτυακή πύλη gov.gr.

Το πιστοποιητικό περί δημοσίευσης ή μη δημοσίευσης διαθήκης εκδίδεται στο οικείο Ειρηνοδικείο της κατοικίας του αποβιώσαντα ή χορηγείται ηλεκτρονικά από την διαδικτυακή πύλη solon.gov.gr. 

Οι παραπάνω διοικητικές διαδικασίες διεκπεραιώνονται και μέσω των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ). 

 
2.  Δήλωση διακοπής εργασιών (έντυπο Δ211) 

Εάν ο κληρονομούμενος είχε κάποια ατομική, εμπορική ή άλλη επιχείρηση, τότε διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:

i. Οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν ή αδυνατούν να συνεχίσουν την επιχείρηση.
Σε περίπτωση που οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν ή αδυνατούν να συνεχίσουν την επιχείρηση του αποβιώσαντα, τότε όλοι οι κληρονόμοι οφείλουν να υποβάλουν δήλωση διακοπής εργασιών εντός 30 ημερών από την επομένη της λήξης  της προθεσμίας αποποίησης κληρονομιάς. 
 Η δήλωση διακοπής (Έντυπο Δ211) υποβάλλεται από τον κληρονόμο, ή στην περίπτωση κοινωνίας κληρονόμων από έναν τουλάχιστον εκ των κληρονόμων, στην ψηφιακή πύλη myAADE, μέσω της πλατφόρμας "Τα Αιτήματά μου" με ημερομηνία διακοπής την ημερομηνία θανάτου. Η δήλωση διακοπής συνοδεύεται από υπεύθυνες δηλώσεις των κληρονόμων, πλην του υποβάλλοντος, με τις οποίες δηλώνουν ότι δεν επιθυμούν τη συνέχιση της επιχείρησης του αποβιώσαντα. 

παράδειγμα:
Έστω ότι ο A΄ απεβίωσε στις 05/03/2020 και την ίδια μέρα λαμβάνουν γνώση της επαγωγής οι κληρονόμοι. Τότε η ημερομηνία λήξης της προθεσμίας αποποίησης κληρονομιάς είναι τέσσερις μήνες αργότερα, δηλαδή στις 06/7/2020. Άρα, η δήλωση διακοπής της ατομικής επιχείρησης πρέπει να γίνει μέχρι τις 05/8/2020, δηλαδή εντός 30 ημερών  από την επομένη της ημερομηνίας  λήξης της προθεσμίας της αποποίησης.   
 
ii. Οι κληρονόμοι επιθυμούν να συνεχίσουν την επιχείρηση.
Στην περίπτωση που οι κληρονόμοι επιθυμούν να συνεχίσουν την επιχείρηση λόγω κληρονομικής διαδοχής, τότε συστήνουν κοινωνία κληρονόμων και την ίδια ημερομηνία υποβολής της δήλωσης έναρξης της κοινωνίας κληρονόμων, υποβάλουν ταυτόχρονα και τη δήλωση διακοπής της επιχείρησης του κληρονομούμενου (έντυπο Δ211). Σ’ αυτήν την περίπτωση μαζί με το έντυπο Δ211 συνυποβάλλονται και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά μεταξύ αυτών υπεύθυνες δηλώσεις των κληρονόμων, πλην του υποβάλλοντος, με τις οποίες αποδέχονται τη συμμετοχή τους στην κοινωνία.
 

Kοινωνία κληρονόμων

Όταν συστήνεται κοινωνία κληρονόμων, τότε οι κληρονόμοι συμμετέχουν  σε αυτήν ανάλογα με το ποσοστό με το οποίο συμμετέχουν στην κληρονομιά. Αυτό σημαίνει ότι επωμίζονται τα έξοδα διαχείρισης και επωφελούνται από τα έσοδα, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους. 
Η κοινωνία κληρονόμων που ασκεί επιχείρηση αναγνωρίζεται ως  νομική οντότητα, έχοντας όλες τις υποχρεώσεις που προβλέπει η φορολογική νομοθεσία (π.χ. έναρξη εργασιών, υποβολή φορολογικών δηλώσεων κλπ).

Οι κληρονόμοι είναι υπόχρεοι για την υποβολή κάθε είδους δήλωσης του κληρονομούμενου. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος για το εισόδημα που εισέπραξε έως την ημέρα θανάτου του, τη δήλωση Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) εάν ήταν υποκείμενος στον φόρο ή τη δήλωση Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών (ΦΜΥ) εφόσον υπάρχει η σχετική υποχρέωση κτλ.